چگونه خروج امام حسین(ع) به سمت کوفه روی پرده جان گرفت |‌ نگاهی به پرده عاشورا اثر حسین همدانی

همشهری آنلاین- حافظ روحانی: از محمد فراهانی و حسین همدانی به‌عنوان ۲نقاشی نام برده می‌شود که در نقاشی پرده‌های درویشی تبحر داشتند. عمده نقاشان جریان قهوه‌خانه علاوه بر بوم تجربه نقاشی روی دیگر سطوح را هم داشتند؛ چنانچه امروزه نمونه‌های متعددی از نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای روی پارچه، برزنت، چوب و نظایر آن باقی مانده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اهمیت این موضوع از آن‌روست که پرده‌های درویشی معمولا ابعاد بزرگی داشتند و برای نقالی به‌کار می‌رفتند. در نتیجه درویش یا نقال نیاز داشت تا پرده را جمع کرده و بعدا در جای دیگری مجددا بیاویزد و نقل بگوید. پس برخلاف آثار روی بوم که معمولا در مکانی ثابت نظیر قهوه‌خانه، تکیه، حسینیه یا حتی منازل نصب می‌شد، پرده‌های درویشی جابه‌جا می‌شد. در عین‌حال پرده‌های درویشی ممکن بود عریض‌تر از تابلوهای مرسوم روی بوم باشند که تا حد زیادی ناشی از ویژگی خود برزنت و نحوه فروشش به‌صورت توپ‌ بود؛ از این‌رو سازماندهی تصویر روی این پرده‌ها با دیگر انواع نقاشی قهوه‌خانه‌ای تفاوت داشت و ترکیب‌بندی‌ها معمولا در طول زمان گسترش پیدا می‌کردند.

پرده‌های درویشی در عین‌حال سنت نقالی و کارکرد نقاشی قهوه‌خانه‌ای در نقالی را نمایش می‌دهند. برخلاف نقاشی‌های روی بوم که ممکن بود کارکرد تزیینی هم داشته باشند، پرده‌های درویشی کارکرد تقریبا مشخصی داشتند و در نقل به‌کار می‌رفتند و نقال با ارجاع به تصاویر و روایات مختلف نقش شده روی بوم نقل را پیش می‌برد؛ ازاین‌رو تقریبا تمامی پرده‌های درویشی را می‌توان پرده‌های روایی خواند؛ هر چند که نقاشی قهوه‌خانه‌ای عمدتا روایی به‌حساب می‌آیند، اما پرده‌های درویشی کارکردی مشخص در نقالی و روایتگری داشتند و از این نظر تا حدودی نسبت به آثار روی بوم متمایز می‌شوند.

در این پرده مشخص حتی می‌توان با کمی دقت خط‌هایی را مشاهده کرد که به شکل افقی در مرکز پرده دیده می‌شوند و نشان می‌دهند که این پرده بارها تا شده است. اثری که در اینجا می‌بینید، پرده‌ای از آثار حسین همدانی متولد۱۳۰۵ و متوفی به سال۱۳۸۴ است. همدانی از ۱۶سالگی نزد محمد مدبر رفت و شاگرد او بود. آثار به جا مانده از او را حدود ۷۰۰اثر می‌دانند. حسین همدانی در دهه۱۳۳۰ مدتی را در شهر مشهد زندگی می‌کرد و به نقل از کتاب «نقاشی قهوه‌خانه» نوشته هادی سیف که به سال۱۳۶۸ و توسط انتشارات سازمان میراث‌فرهنگی منتشر شده، همدانی بیشتر پرده‌های درویشی‌اش را در طول اقامتش در این شهر و در زمانی کشید که پرده درویشی خواهان داشت.

امضای هنرمند: «عمل حسین» همراه با تاریخ اتمام پرده، «۱۳۳۸» در سمت راست پرده و روی دو لوحی  ثبت شده که جزئی از ترکیب‌بندی پرده به‌حساب می‌آیند. نخستین نکته در مورد این پرده، ابعاد آن است؛ ابعاد این پرده ۳۷۹در۱۸۰سانتی‌متر است. از طریق این ابعاد نه فقط می‌توان بزرگی پرده را درنظر گرفت که در عین‌حال نسبت میان طول و عرض کارکرد آن به‌عنوان ابزار نقل را یادآوری می‌کند. به‌واقع طول این پرده از دوبرابر عرضش اندکی بیشتر است. از این نظر ساماندهی ترکیب‌بندی این اثر کار دشواری به‌حساب می‌آمده است.

به‌مانند عمده نمونه‌های دیگر، امام حسین(ع) در مرکز کادر اندکی متمایل به چپ تصویر شده است که با شمشیر به یکی از اشقیا ضربه وارد کرده است. باز هم به شیوه مرسوم در نقاشی قهوه‌خانه، همدانی وقایع مختلف قیام امام(ع) را در پرده تصویر کرده است. این روش در سامان دادن وقایع مختلف در یک قاب را می‌توان در انواع مختلف نقاشی قهوه‌خانه‌ای دید، اما در تصویر کردن پرده‌هایی که به مصیبت کربلا شهرت دارند، بسیار مرسوم بوده است.

در این پرده نیز می‌توان وقایع مربوط به پیش از خروج امام حسین(ع) به سمت کوفه را در سمت بالای چپ کادر مرور کرد، کمی پایین‌تر حضرت زینب(س) و وقایع عصر عاشورا به نمایش درآمده است. در سمت راست پرده، وقایعی مانند حضور حّر در محضر امام(ع) تصویر شده است. در پایین سمت راست هم تصاویری از روز محشر نقاشی شده و سرنوشت اولیا و اشقیا نقش شده است. پرده محشر خود به‌تنهایی موضوع پرده‌های مختلف قهوه‌خانه بوده که معمولا براساس قراردادهای خاصی نقاشی می‌شده است.

نمونه حاضر را می‌توان یکی از آثار ممتاز حسین همدانی و از نمونه‌های خوب پرده درویشی درنظر گرفت. این اثر که با تکنیک رنگ روغن خلق شده هم‌اینک در مجموعه موزه رضا عباسی نگهداری می‌شود که مجموعه‌ای غنی و باارزش از آثار نقاشان قهوه‌خانه‌ای را میزبانی می‌کند.

کد خبر 694255 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها هنرهای تجسمی امام حسین عاشورا حضرت زینب نقالی ماه محرم نقاشی - نقاشان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: هنرهای تجسمی امام حسین عاشورا حضرت زینب نقالی ماه محرم نقاشی نقاشان نقاشی قهوه خانه ای پرده های درویشی حسین همدانی امام حسین ع روی بوم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۱۹۱۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک طلا و یک نقره وزنه برداری نوجوانان کشور، سهم دختران استان همدان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان همدان؛ تارا درویشی وزنه بردار دسته ۶۴ کیلوگرم استان همدان موفق شد در حرکات یک ضرب و دوضرب و مجموع سه نشان طلا را به خود اختصاص دهد.

درویشی حدنصاب ورودی تیم ملی نوجوانان را هم کسب کرد.

مهسا قیاسی وزنه‌بردار دسته ۵۵کیلوگرم استان همدان هم در یکضرب، دوضرب و مجموع موفق به کسب سه نشان نقره و سکوی دوم مسابقات شد.

مسابقات وزنه برداری قهرمانی نوجوانان ایران در بخش دختران، شانزدهم تا نوزدهم اردیبهشت به میزبانی سالن امام علی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در حال برگزاریست.